ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΠΑΤΡΟΤΗΤΑΣ :

ΤΟ ΤΕΚΜΗΡΙΟ, Η ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΙ ΟΛΕΣ ΟΙ ΠΡΟΘΕΣΜΙΕΣ

————————————

Τεκμήριο πατρότητας:

Στα άρθρα 1465 ΑΚ και 8 του Ν. 3719/2008 καθιερώνεται τεκμήριο, σύμφωνα με το οποίο το τέκνο που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του γάμου ή συμφώνου συμβίωσης της μητέρας του ή μέσα σε τριακόσιες ημέρες από τη λύση ή την ακύρωσή του τεκμαίρεται ότι έχει πατέρα το σύζυγο ή σύντροφο της μητέρας, δηλαδή θεωρείται τέκνο γεννημένο σε γάμο ή σύμφωνο συμβίωσης. 

Ανατροπή του τεκμηρίου πατρότητας:

Το τεκμήριο του άρθρου 1465 παρ. 1 ΑΚ είναι μαχητό και συνεπώς χωρεί ανατροπή του. Για την ανατροπή του θα πρέπει να ασκηθεί αγωγή προσβολής της πατρότητας του συζύγου της μητέρας του τέκνου και να γίνει δεκτή, με αμετάκλητη απόφαση. Πριν από την αμετάκλητη δικαστική απόφαση σχετικά με την ανατροπή του τεκμηρίου καταγωγής από το γάμο, το τέκνο δεν μπορεί να αναγνωρισθεί εκουσίως ή δικαστικώς από τρίτο, ανεξαρτήτως αν αυτός είναι ή όχι ο βιολογικός πατέρας του. Τυχόν δε εκούσια αναγνώριση του τέκνου πριν από την ανατροπή του τεκμηρίου, ουδεμία έννομη συνέπεια επάγεται και δεν δημιουργεί δεσμούς συγγένειας μεταξύ του τέκνου και του φυσικού πατέρα. Η ανατροπή του τεκμηρίου πατρότητας προϋποθέτει ότι κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα της σύλληψης, η μητέρα δεν συνέλαβε ή δεν ήταν δυνατό να συλλάβει από το σύζυγό της. Για την ανατροπή του τεκμηρίου αυτού πρέπει να αρκεί να σχηματίζεται πλήρης δικανική πεποίθηση ότι το παιδί είτε δεν συλλήφθηκε από το σύζυγο, είτε δεν ήταν δυνατό να συλληφθεί. Πάντως η μοιχεία δεν αποδεικνύει την καταγωγή του τέκνου. 

Σύγκρουση τεκμηρίων πατρότητας:

Αν μέσα στις 300 ημέρες από τη λύση ή την ακύρωση του γάμου γεννήθηκε τέκνο από γυναίκα που τέλεσε νέο γάμο, τεκμαίρεται ότι αυτό έχει πατέρα το δεύτερο σύζυγο, εκτός αν γίνει δεκτή αγωγή για προσβολή της πατρότητάς του, οπότε τεκμαίρεται ότι είναι τέκνο του πρώτου συζύγου (άρθρο 1466 ΑΚ).

Προσβολή πατρότητας:

Η ιδιότητα του τέκνου ως προς το οποίο συντρέχει ένα από τα τεκμήρια των άρθρων 1465 και 1466, ως τέκνου γεννημένου σε γάμο, μπορεί να προσβληθεί δικαστικώς, αν αποδειχθεί ότι η μητέρα δεν συνέλαβε πράγματι από το σύζυγο της ή ότι κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα της σύλληψης ήταν φανερά αδύνατο να συλλάβει από αυτόν, ιδίως εξαιτίας ανικανότητας ή αποδημίας του ή επειδή δεν είχαν σχέσεις (άρθρο 1467 ΑΚ). 

Προϋποθέσεις προσβολής:

α) Απαιτείται να υπάρχει γάμος. Αδιάφορο αν είναι έγκυρος ή άκυρος, αρκεί να είναι υποστατός. Δεν παράγει τεκμήριο καταγωγής η έλλειψη γάμου όπως και ο ανυπόστατος γάμος. β) Να συντρέχει ένας από τους λόγους της μη καταγωγής του τέκνου από το σύζυγό της μητέρας που αναφέρονται στην ΑΚ 1467.

Λόγοι προσβολής πατρότητας:

α) Μη σύλληψη από σύζυγο:

Όταν προβάλλεται αυτός ο ισχυρισμός, θα πρέπει να γίνεται επίκληση των περιστατικών, από τα οποία προκύπτει ότι, παρά τις σεξουαλικές σχέσεις των συζύγων κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα της σύλληψης, το τέκνο δεν προέρχεται από τον τεκμαιρόμενο πατέρα, γιατί η σύλληψη δεν έγινε από αυτόν. Υποστηρίζεται ότι για το ορισμένο της αγωγής αρκεί η επίκληση ότι η μητέρα δεν συνέλαβε από το σύζυγο της, χωρίς να απαιτείται και μνεία των περιστατικών, στα οποία βασίζεται ο ισχυρισμός αυτός. 

β) Η φανερή αδυναμία σύλληψης από το σύζυγο:

Η σύλληψη από το σύζυγο θεωρείται φανερά αδύνατη, όταν κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα της σύλληψης δεν είναι δυνατή είτε η σαρκική συνάφεια μαζί του, είτε η ίδια η σύλληψη για τους λόγους που απαριθμεί ο νομοθέτης στο άρθρο 1467 ΑΚ. Στην πρώτη περίπτωση πρόκειται για ανικανότητα του συζύγου για σεξουαλική επαφή, είτε λόγω οργανικών ή ψυχολογικών λόγων, είτε λόγω ανικανότητας για τεκνοποίηση, ενώ αποδημία θεωρείται τόσο αυτή της γυναίκας όσο και του άνδρα. Θα πρέπει να αποδειχθεί ότι το κρίσιμο χρονικό διάστημα της σύλληψης δεν υπήρχαν σεξουαλικές επαφές μεταξύ των συζύγων για λόγους διάστασης, υγείας, ή και για οποιονδήποτε άλλο λόγο. Άλλα τέτοια περιστατικά μπορεί να είναι η νοσηλεία της μητέρας σε όλο το κρίσιμο διάστημα της σύλληψης, η φυλάκιση, η επιστράτευση, η αιχμαλωσία του συζύγου ή της μητέρας, η ύπαρξη εγκυμοσύνης της, πριν από την έναρξη των σχέσεων με το σύζυγό της, όχι όμως η απλή ύπαρξη εξώγαμων σχέσεων της μητέρας.

Σύμφωνα με το άρθρο 1468 ΑΚ, κρίσιμο διάστημα της σύλληψης θεωρείται το χρονικό διάστημα που περιλαμβάνεται ανάμεσα στην τριακοστή (300) και την εκατοστή ογδοηκοστή (180) ημέρα πριν από τον τοκετό, ανεξάρτητα αν εντάσσεται ή όχι στο χρόνο διάρκειας του γάμου. Με την απόδειξη ότι ο φερόμενος ως πατέρας ήλθε σε σαρκική συνάφεια με τη μητέρα του τέκνου γεννιέται το τεκμήριο, χωρίς να απαιτείται η απόδειξη άλλου περιστατικού.  

Νομιμοποιούμενα πρόσωπα που μπορούν να προβούν σε προσβολή της πατρότητας τέκνου είναι:

α) ο σύζυγος της μητέρας, ο οποίος με την αγωγή στρέφεται κατά της μητέρας και του τέκνου αυτής, β) οι ανιόντες και δη η μητέρα ή ο πατέρας του συζύγου (εάν ο σύζυγος πέθανε χωρίς να έχει χάσει το δικαίωμα προσβολής), οι οποίοι με την αγωγή στρέφονται κατά του τέκνου και της μητέρας αυτού, γ) το τέκνο, το οποίο με την αγωγή στρέφεται κατά της μητέρας αυτού και του συζύγου της, δ) η μητέρα του τέκνου, η οποία με την αγωγή της στρέφεται κατά του ίδιου του τέκνου και του συζύγου αυτής, ε) ο άνδρας (εραστής) με τον οποίο η μητέρα, βρισκόμενη σε διάσταση με τον σύζυγό της, είχε μόνιμη σχέση με σαρκική συνάφεια κατά το κρίσιμο διάστημα της σύλληψης, ο οποίος με την αγωγή του στρέφεται κατά του τέκνου και των δύο συζύγων. Η προσβολή γίνεται από τον δικαιούμενο αυτοπροσώπως ή από ειδικό πληρεξούσιό του, ή μετά από άδεια του δικαστηρίου, από το νόμιμο αντιπρόσωπό του (άρθρο 1469 ΑΚ).

Προθεσμία προσβολής της πατρότητας: 

Πότε αποκλείεται η προσβολή πατρότητας (1470 ΑΚ):

Η προσβολή πατρότητας τέκνου αποκλείεται όταν συντρέχουν ορισμένοι λόγοι. Αυτοί είναι: 

α) για το σύζυγο της μητέρας, όταν περάσει ένα έτος αφ΄ ότου πληροφορήθηκε τον τοκετό και τα περιστατικά από τα οποία προκύπτει ότι η σύλληψη του τέκνου δεν έγινε από τα οποία προκύπτει ότι η σύλληψη του τέκνου δεν έγινε από αυτόν, και σε κάθε περίπτωση, όταν περάσουν πέντε (5) έτη από τον τοκετό. Κρίσιμα περιστατικά από τα οποία ξεκινά η ενιαύσια προθεσμία είναι η γνώση του τοκετού από τον σύζυγο της μητέρας και η γνώση τόσο του γεγονότος του τοκετού, όσο και της ημερομηνίας του τοκετού. Η ερμηνευτική αυτή προσέγγιση ισχύει τόσο για την ενιαύσια, όσο και για την πενταετή αποσβεστική προθεσμία. Σε κάθε περίπτωση αποκλείεται η προσβολή όταν περάσουν πέντε έτη από τον τοκετό.

β) για τον πατέρα ή τη μητέρα του συζύγου, όταν περάσει ένα έτος αφ΄ ότου έμαθαν το θάνατο του τελευταίου και τη γέννηση του τέκνου. Βέβαια, οι γονείς του συζύγου που πέθανε έχουν το δικαίωμα να προσβάλλουν την πατρότητα μόνο εφόσον ο υιός τους δεν έχει απωλέσει, κατά το χρόνο θανάτου του, το δικαίωμα προσβολής της πατρότητας.

γ) για το τέκνο όταν περάσει ένα έτος από την ενηλικίωσή του. Το τέκνο έχει αυτοτελές δικαίωμα για την προσβολή πατρότητας, το οποίο γεννιέται με τη γέννησή του. 

δ) για τη μητέρα όταν περάσει ένα έτος από τον τοκετό ή εφ΄ όσον υπάρχει σοβαρός λόγος για τη μη προσβολή κατά τη διάρκεια του γάμου, έξι (6) μήνες αφ΄ ότου λύθηκε ή ακυρώθηκε ο γάμος με το σύζυγό της. Σοβαρός λόγος είναι η απόκρυψη της σύλληψης του τέκνου από σαρκική συνάφεια με άλλο άνδρα κατά τη διάρκεια του γάμου, η απόκρυψη λόγω απειλών του συζύγου κ.λπ. 

ε) για τον άνδρα που είχε σαρκική συνάφεια με τη μητέρα, δύο χρόνια από τον τοκετό. Το αφετήριο γεγονός είναι ο τοκετός.  

Η προσβολή της πατρότητας αποκλείεται επίσης μετά το θάνατο του τέκνου, εκτός αν είχε ήδη ασκηθεί η σχετική αγωγή (1471 ΑΚ).

Την πατρότητα αποκλείεται να προσβάλουν:

1) ο σύζυγος της μητέρας, αν αυτός αναγνώρισε ότι το τέκνο είναι δικό του πριν γίνει αμετάκλητη η απόφαση για την προσβολή και 2) οποιοσδήποτε από τους δικαιούχους που αναφέρονται στο άρθρο 1469 ΑΚ, αν ο σύζυγος συγκατατέθηκε στην υποβολή της συζύγου του σε τεχνητή γονιμοποίηση. 

Διαδικασία προσβολής πατρότητας:

Το δικαστήριο δικάζει κατά τη  διαδικασία των διαφορών από την οικογένεια, το γάμο και το σύμφωνο συμβίωσης και ειδικότερα τη διαδικασία για τις διαφορές μεταξύ γονέων και τέκνων (592 αρ. 2 περ΄ β και 606 επ. Κ.Πολ.Δ).

Αποτέλεσμα της προσβολής πατρότητας:

Αποτέλεσμα της προσβολής πατρότητας είναι ότι το τέκνο χάνει την ιδιότητα τέκνου γεννημένο εντός γάμου αναδρομικά από την γέννησή του και οι συγγενικοί δεσμοί με τον τεκμαιρόμενο πατέρα του και τους συγγενείς αυτού σπάνε. 

Αν η διαδικασία προσβολής πατρότητας εκκινήθη από τον εραστή της μητέρας του τέκνου και εκδόθηκε αμετάκλητη δικαστική απόφαση που την κάνει δεκτή, τότε επέρχεται αυτομάτως και δικαστική αναγνώριση του τέκνου, με όλες τις έννομες συνέπειες που κάτι τέτοιο συνεπάγεται.

 

 

  • ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΑΡΘΡΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΥ ΜΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΧΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΤΗΣ ΑΣΚ. ΔΙΚΗΓΟΡΟΥ, ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΡΟΥΣΗ.
  • ΓΙΑ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΕΣ ΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ, ΚΑΛΕΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΑ ΤΗΛ. 2310-225738 Η΄2310-508105, ΓΙΑ ΝΑ ΟΡΙΣΟΥΜΕ ΕΝΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ Ή ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΟ ΡΑΝΤΕΒΟΥ.