Ο γάμος, είτε θρησκευτικός είτε πολιτικός, μπορεί να λυθεί με διαζύγιο (1438 ΑΚ).
Οι τύποι διαζυγίου είναι κατ’ αρχήν δύο, το συναινετικό διαζύγιο, το οποίο εκδίδεται κατόπιν κοινής συμφωνίας των συζύγων, και το διαζύγιο κατ’ αντιδικία, το οποίο εκδίδεται κατόπιν δικαστικής αντιπαράθεσης των συζύγων.
Το διαζύγιο στην πρώτη περίπτωση λύεται με συμβολαιογραφική πράξη, ενώ στη δεύτερη περίπτωση απαγγέλλεται με αμετάκλητη δικαστική απόφαση (η οποία δεν μπορεί να προσβληθεί με οποιοδήποτε τακτικό -ανακοπή ερημοδικίας, έφεση- ή έκτακτο -αναψηλάφηση, αναίρεση- ένδικο μέσο), όταν συντρέχουν μία σειρά από προϋποθέσεις.
Α) ΣΥΝΑΙΝΕΤΙΚΟ ΔΙΑΖΥΓΙΟ (1441 Α.Κ.)
Με τις διατάξεις του άρθρου 22 του Ν. 4509/2017 (ΦΕΚ 201 Α/22-12-2017) αντικαταστάθηκαν οι διατάξεις των άρθρων 1438 και 1441 του Αστικού Κώδικα, σύμφωνα με τις οποίες το συναινετικό διαζύγιο απαγγελλόταν με αμετάκλητη δικαστική απόφαση, και εφεξής ορίζεται ότι η συναινετική λύση του γάμου χωρεί μόνο με συμβολαιογραφικό έγγραφο και καθορίζεται λεπτομερώς η διαδικασία που ακολουθείται.
Βάση για την έναρξη της νέας διαδικασίας αποτελεί η έγγραφη συμφωνία των συζύγων περί λύσεως του γάμου τους. Η συμφωνία συνάπτεται εγγράφως είτε μεταξύ των συζύγων με την παρουσία των πληρεξουσίων δικηγόρων τους και επικυρώνεται το γνήσιο της επί του εγγράφου υπογραφής των συζύγων από την Γραμματεία του Ειρηνοδικείου της έδρας του συμβολαιογράφου που θα καταρτίσει την συμβολαιογραφική πράξη της λύσεως του γάμου τους, είτε μόνον από τους δικηγόρους τους, εφόσον ο κάθε σύζυγος έχει προηγουμένως χορηγήσει στον δικηγόρο του ειδική πληρεξουσιότητα για τον σκοπό αυτό με συμβολαιογραφικό έγγραφο, στο οποίο περιέχονται οι όροι της κοινής τους συμφωνίας (συναποστέλλεται σχετικό σχέδιο). Το ειδικό αυτό πληρεξούσιο ισχύει μόνο για ένα μήνα.
Τα πρόσωπα, τα οποία είναι ικανά να συνάψουν γάμο, έχουν και την ικανότητα να συνάψουν συμφωνία για τη λύση του. Οι ανήλικοι και οι τελούντες σε επικουρική δικαστική συμπαράσταση μπορούν να συνάπτουν συμφωνία λύσεως του γάμου τους χωρίς άδεια του δικαστηρίου ή συναίνεση του δικαστικού συμπαραστάτη κατ’ ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 594 ΚΠολΔ.
Η συμφωνία των συζύγων δεν εξαρτάται από όρους ή προθεσμίες ή αιρέσεις. Αν τυχόν περιληφθούν στο κείμενο της έγγραφης συμφωνίας την καθιστούν ανύπαρκτη, διότι θεωρείται ότι αίρουν την συναίνεση.
Σε περίπτωση ύπαρξης ανήλικων τέκνων, ουσιαστική προϋπόθεση του συναινετικού διαζυγίου αποτελεί η συμφωνία για την επιμέλεια αυτών, την επικοινωνία με αυτά και την διατροφή τους. Η συμφωνία αυτή δύναται είτε να εμπεριέχεται στην συμφωνία των συζύγων για την λύση του γάμου τους, είτε σε άλλη έγγραφη συμφωνία, η οποία συνάπτεται, όπως ορίζεται στην παρ. 1 του άρθρου 1441 ΑΚ, δηλ. είτε από τους συζύγους και τους πληρεξουσίους δικηγόρους τους, είτε από τους εφοδιασμένους με ειδικό συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο δικηγόρους τους. Η ως άνω συμφωνία ισχύει για δύο (2) έτη τουλάχιστον –με δυνατότητα σύναψης νέας με την ίδια διαδικασία–, εκτός κι αν τα ανήλικα τέκνα ενηλικιώνονται προ της παρόδου της διετίας, οπότε ισχύει μέχρι της ενηλικιώσεώς τους. Στην συγκεκριμένη διάταξη γίνεται ρητή πρόβλεψη μόνο για τα ανήλικα τέκνα. Θέματα διατροφής π.χ. ενηλίκων αλλά αναπήρων τέκνων ή σπουδαστών ή του/της πρώην συζύγου ρυθμίζονται από τις λοιπές διατάξεις του Αστικού Κώδικα (άρθρα 1442 – 1446 και 1485 επ).
Η συναφθείσα, κατά τ’ ανωτέρω, έγγραφη κοινή συμφωνία των συζύγων για α) την λύση του γάμου τους και β) τη ρύθμιση της επιμέλειας των ανηλίκων τέκνων τους, της επικοινωνίας τους με αυτά και την διατροφή τους υποβάλλεται στο συμβολαιογράφο, που θα καταρτίσει την συμβολαιογραφική πράξη της λύσεως του γάμου τους είτε από τους συζύγους με θεωρημένο επ’ αυτής το γνήσιο της υπογραφής τους από τη Γραμματεία του Ειρηνοδικείου της έδρας του συμβολαιογράφου, οι οποίοι παρίστανται, μετά των δικηγόρων τους, είτε διά των εφοδιασμένων με το ειδικό συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο δικηγόρων τους, όπως προαναφέρθηκε.
Στη συνέχεια, ο συμβολαιογράφος προβαίνει στη σύνταξη της σχετικής πράξης, στην οποία ενσωματώνει τις συμφωνίες των συζύγων και τις προσαρτά, βεβαιώνει τη λύση του γάμου και επικυρώνει τις συμφωνίες τους. Κατόπιν η πράξη αυτή υπογράφεται από τους συζύγους και τους δικηγόρους τους ή μόνο από τους πληρεξουσίους δικηγόρους τους, τους εφοδιασμένους με ειδικό συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο, όπως προαναφέρθηκε.
Αντίγραφο της συμβολαιογραφικής πράξης κατατίθεται στο ληξιαρχείο, όπου έχει καταχωρισθεί ο γάμος. Από την ημερομηνία κατάθεσής της, επέρχεται η λύση του γάμου (π.χ. αν η συμβολαιογραφική πράξη υπεγράφη στις 25-1-2018 και κατατέθηκε το αντίγραφό της στις 6-2-2018 στο Ληξιαρχείο ως ημερομηνία λύσης του γάμου είναι η 6-2-2018). Επομένως, δύναται η πράξη να κατατεθεί στο Ληξιαρχείο οποτεδήποτε χωρίς να θεωρηθεί εκπρόθεσμη και να επισύρει την επιβολή των προβλεπόμενων από τις διατάξεις του άρθρου 14 Ν. 344/1976 προστίμων (σε αντίθεση με τα ισχύοντα για την κατάθεση της αμετάκλητης δικαστικής απόφασης του συναινετικού διαζυγίου). (Σχετ. η υπ’ αριθμ. 5/6-2-2018 εγκύκλιος του Υπουργείου Εσωτερικών, η οποία συγκοινοποιείται).
Β) ΔΙΑΖΥΓΙΟ ΜΕ ΑΝΤΙΔΙΚΙΑ (1439 Α.Κ.)
Σε περίπτωση μη ύπαρξης συναίνεσης μεταξύ των συζύγων, ο γάμος μπορεί να λυθεί με ενέργειες που μπορούν να εκκινήσει μονομερώς ο κάθε σύζυγος χωριστά.
Ειδικότερα, όταν δεν υπάρχει συναίνεση σε θέματα διατροφής και επικοινωνίας με τα τέκνα, η μόνη λύση είναι το διαζύγιο με αντιδικία. Εκδίδεται όταν ένας από τους συζύγους ή και οι δύο επικαλούνται ισχυρό κλονισμό της έγγαμης συμβίωσης ή επικαλούνται και αποδεικνύουν διετή τουλάχιστον διάσταση μεταξύ τους.
→ ΙΣΧΥΡΟΣ ΚΛΟΝΙΣΜΟΣ: ο νόμος προβλέπει ότι ισχυρός κλονισμός υπάρχει, δηλαδή τεκμαίρεται, εφόσον δεν αποδεικνύεται το αντίθετο, σε περίπτωση διγαμίας, μοιχείας, εγκατάλειψης του συζύγου που ασκεί αγωγή διαζυγίου ή επιβουλής της ζωής του ή όταν ο ενάγων σύζυγος είναι θύμα ενδοοικογενειακής βίας του άλλου συζύγου.
Η αγωγή αυτή διαζυγίου μπορεί να ασκηθεί και την επόμενη ημέρα του γάμου. Δεν υπάρχει χρονικός περιορισμός στην διάρκεια του γάμου ή του χωρισμού, όπως στο συναινετικό διαζύγιο. Η διαφορά όμως έγκειται στο γεγονός ότι ο ενάγων καλείται να αποδείξει με λεπτομέρειες και να εκθέσει τα γεγονότα εκείνα μέσα στο γάμο που οδήγησαν στον ισχυρό κλονισμό της σχέσης πχ. πρέπει να επικαλεστεί εγκατάσταση του άλλου συζύγου σε άλλη κατοικία χωρίς προηγούμενη κοινή απόφαση ή μοιχεία ή ύβρεις ή κακοποίηση ή αλκοολισμό, ναρκωτικά, ψυχασθένειες, άσωτο βίο κ.τ.λ. Τα γεγονότα αυτά δεν συνιστούν από μόνα τους λόγους διαζυγίου, αλλά πραγματικά περιστατικά ικανά να προκαλέσουν τον ισχυρό κλονισμό του γάμου. Μέσος απαιτούμενος χρόνος έκδοσης διαζυγίου, σε αυτήν την περίπτωση, ενάμιση (1 ½ ) έτος περίπου.
Το κλονιστικό γεγονός πρέπει να αφορά το πρόσωπο του εναγομένου ή και των δύο συζύγων και να έχει κλονισθεί η συζυγική σχέση σε τέτοιο βαθμό, ώστε βάσιμα η εξακολούθηση της έγγαμης σχέσης να είναι αφόρητη για τον ενάγοντα.
Όλες οι ανωτέρω προϋποθέσεις του ισχυρού κλονισμού αποδεικνύονται με μάρτυρες κατά τη συζήτηση στο δικαστήριο.
→ ΔΙΕΤΗΣ ΔΙΑΣΤΑΣΗ (αμάχητο εκ του νόμου τεκμήριο 1439 § 3 ΑΚ) Η διάσταση νοείται όταν δεν υπάρχει πλέον συγκατοίκηση ούτε κοινή θέληση για διατήρηση του γάμου. Ωστόσο, στην πράξη είναι δυνατό να χωρίσει διετής διάστασης και ενόσω συνεχίζει η συγκατοίκηση ή και το αντίστροφο, να μην πληρούνται οι προϋποθέσεις της, ενώ έχει διακοπεί η συνοίκηση.
Η αγωγή διαζυγίου λόγω διετούς διάστασης ασκείται από τον έναν από τους δύο συζύγους κατά του άλλου, και προϋποθέτει ότι είτε αυτός που ασκεί την αγωγή είτε αυτός εις βάρος του οποίου ασκείται, έχει αποχωρήσει από την συζυγική στέγη και ζει μόνος του τουλάχιστον δύο χρόνια. Εφόσον αποδειχθεί η εγκατάλειψη της συζυγικής στέγης για διετία, το δικαστήριο με απόφασή του, χορηγεί το διαζύγιο. Η απόδειξη της διετούς διάστασης μπορεί να γίνει με μάρτυρες, με μισθωτήριο άλλης κατοικίας, κ.τ.λ. Ο μέσος απαιτούμενος χρόνος και σε αυτή την περίπτωση είναι ενάμιση (1 ½ ) έτος περίπου.
Μαζί με την λύση του γάμου, μπορεί να ενσωματωθεί και αίτημα για την επιμέλεια και διατροφή των ανήλικων τέκνων, εφόσον υπάρχουν, και της μετοίκησης του αντιδίκου από την οικογενειακή στέγη.
💡Για να πληροφορηθείτε για όλα τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, το κόστος της διαδικασίας έκδοσης συναινετικού διαζυγίου ή διαζυγίου με αντιδικία και για ειδικότερες πληροφορίες, παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μας στο τηλ. 2310 225 738.