Μέσα στην επόμενη διετία, στον απόηχο των επανειλημμένων lockdown καθώς και της οικονομικής κρίσης που ταλάνιζε επί πάροδο ετών πλήθος πολιτών, με αποτέλεσμα να μην δύνανται να είναι συνεπείς στις δανειακές τους υποχρεώσεις, πρόκειται να διενεργηθούν περίπου μισό εκατομμύριο πλειστηριασμοί, και δη ένας στους 20 πολίτες στην Ελλάδα, κινδυνεύει να χάσει την κατοικία του.
Οι πυλώνες προστασίας είναι πολλοί, με σημαντικότερο την ανακοπή του άρθρου 933 Κ.Πολ.Δ., για την οποία έχουμε αναφερθεί αναλυτικά σε προηγούμενο άρθρο μας. Η ανακοπή πρόκειται για έναν μηχανισμό, όπου κρίνεται απαραίτητη η συνδρομή των Δικαστικών αρχών.
Φυσικά, υπάρχει και εξωδικαστικός μηχανισμός άμυνας, και αυτός είναι η έκδοση βεβαίωσης ευάλωτου οφειλέτη, διαδικασία εξίσου διαδεδομένη το τελευταίο χρονικό διάστημα.
Α. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΥΑΛΩΤΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΗ:
Σύμφωνα με το άρθρο 217 περ. α του νόμου 4738/2020, στο άρθρο 3 του νόμου 4472/2017 και ειδικότερα στην ΚΥΑ 10747/256/6.3.2019 που εκδόθηκε δυνάμει του άρθρου αυτού, ορίζονται τα κάτωθι κριτήρια για να χαρακτηριστεί κάποιος ως ευάλωτος οφειλέτης:
1. Εισοδηματικά κριτήρια
Το συνολικό ετήσιο εισόδημα του νοικοκυριού, δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 7.000 €, προσαυξανόμενο κατά 3.500 €, για κάθε επιπλέον μέλος, με ανώτατο όριο τα 21.000 €.
2. Περιουσιακά κριτήρια
α. Ακίνητη περιουσία:
Συνολική φορολογητέα αξία ακίνητης περιουσίας 120.000 € (βάσει του τελευταίου εκκαθαριστικού ΕΝΦΙΑ), προσαυξανόμενο κατά 15.000 € για κάθε επιπλέον μέλος, με ανώτατο όριο τα 180.000 €.
β. Περιουσιακό τεκμήριο:
Σύνολο τραπεζικών καταθέσεων 7.000 €, προσαυξανόμενο κατά 3.500 € για κάθε επιπλέον μέλος, με ανώτατο όριο τα 21.000 €
3. Κριτήρια διαμονής
Ο δικαιούχος του επιδόματος πρέπει να διαμένει νόμιμα και μόνιμα στην Ελληνική Επικράτεια κατά τα τελευταία πέντε (5) έτη πριν από την υποβολή της αίτησης.
Β. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ:
Την 04-08-2021 δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως η Κοινή Υπουργική Απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (υπ’ αριθ. 96550 ΕΞ 2021/04-08-2021), με την οποία καθορίζονται η αρμόδια υπηρεσία για τη διαπίστωση της ιδιότητας του ευάλωτου οφειλέτη, καθώς και η διαδικασία έκδοσης της σχετικής βεβαίωσης. Η ανωτέρω ΚΥΑ εξεδόθη κατόπιν σχετικής νομοθετικής εξουσιοδότησης, στα πλαίσια του Νέου Πτωχευτικού Νόμου 4738/2020 (άρθρο 225 παρ. 5).
Ο οφειλέτης, στο πρόσωπο του οποίου συντρέχουν οι ως άνω προϋποθέσεις, μπορεί να υποβάλει αίτηση, με την συμβολή ενός συμβούλου (νομικού), εντός των νομίμων προθεσμιών στην αρμόδια ηλεκτρονική πλατφόρμα, ώστε να του χορηγηθεί η βεβαίωση ευάλωτου οφειλέτη.
Η αίτηση υποβάλλεται ηλεκτρονικά, με τους κωδικούς ταυτοποίησης taxisnet. Ο έλεγχος εκπλήρωσης των κριτηρίων χαρακτηρισμού του αιτούντα ως ευάλωτου πραγματοποιείται με βάση: α) τα δηλωθέντα από τον αιτούντα στοιχεία, β) τις ηλεκτρονικές διασταυρώσεις ως προς αυτά, γ) τις προσκομιζόμενες υπεύθυνες δηλώσεις.
Εάν, κατά την ανάκτηση των δεδομένων αυτών, διαπιστωθεί ότι ο αιτών πληροί τα κριτήρια χαρακτηρισμού του ως ευάλωτου, εκδίδεται η βεβαίωση από την ηλεκτρονική πλατφόρμα. Η ισχύς της βεβαίωσης είναι για τρεις (3) μήνες από την ημερομηνία έκδοσης.
Η βεβαίωση ευάλωτου οφειλέτη αποστέλλεται στη συνέχεια ηλεκτρονικά στο Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης του άρθρου 218 του ν. 4738/2020 (Α’ 207), για να λάβει χώρα η απόκτηση του ακινήτου του ευάλωτου οφειλέτη από το Φορέα αυτό, εντός των νομίμων προθεσμιών, ενώ παράλληλα αποστέλλεται σχετική ενημέρωση στους χρηματοδοτικούς φορείς περί έκδοσης της βεβαίωσης.
Γ. ΕΝΝΟΜΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ:
Από την στιγμή που ο οφειλέτης κριθεί ως ευάλωτος, τότε αρχικώς αυτό δηλώνεται στους δανειστές του που επισπεύδουν την εκτέλεση εναντίον του, αναστέλλεται ο πλειστηριασμός και εν συνεχεία κατόπιν αιτήσεώς του, η κατοικία του αποκτάται από τον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης, ο οποίος θα εκμισθώνει στον οφειλέτη εφεξής και για 12 έτη την κατοικία αυτή, με την δυνατότητα μελλοντικής επαναγοράς. Ο Φορέας απόκτησης και επαναμίσθωσης ακινήτων είναι ένας ιδιωτικός φορέας ο οποίος θα επιλεγεί από το κράτος κατόπιν δημόσιου διεθνούς διαγωνισμού και μέχρι σήμερα δεν έχει συσταθεί ακόμη.
Πιο συγκεκριμένα, εάν ο οφειλέτης κριθεί από την αρμόδια αρχή ως ευάλωτος, γενομένης δεκτής της αιτήσεώς του, σε περίπτωση που σε βάρος της κύριας κατοικίας του επισπεύδεται αναγκαστική εκτέλεση (π.χ. επίκειται να διενεργηθεί πλειστηριασμός), αυτός μπορεί να υποβάλει αίτημα μεταβίβασης ή μίσθωσης της κύριας κατοικίας του σε φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης (άρθρο 219 ν. 4738/2020) και το τίμημα της μεταβίβασης του ακινήτου στο φορέα αποδίδεται από τον φορέα στον υπάλληλο του πλειστηριασμού, αφότου παρασχεθούν από τον οφειλέτη τα ζητούμενα έγγραφα (π.χ. ταυτότητα, κατασχετήριο, τίτλοι ιδιοκτησίας, κ.λπ.).
Συνεπώς, το ακίνητο αποκτάται πλέον από ένα νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, που μέλλει να συσταθεί το επόμενο χρονικό διάστημα, και ο οφειλέτης δύναται να διαμένει σε αυτόν, εκμισθώνοντάς το. Η διάρκεια της μίσθωσης ορίζεται σε δώδεκα (12) έτη και το μίσθωμα ορίζεται με βάση απόδοση που αντιστοιχεί προς το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου με κυμαινόμενο επιτόκιο που ίσχυε, σύμφωνα με το στατιστικό δελτίο της Τράπεζας της Ελλάδος, κατά τον τελευταίο μήνα, για τον οποίο υφίσταται μέτρηση (220 ν. 4738/2020). Η αναθεώρηση του μισθώματος γίνεται ετησίως στην επέτειο της κατάρτισης της μίσθωσης.
Ιδιαίτερη προσοχή όμως χρειάζεται εδώ, διότι πρόκειται για μία ιδιότυπη μορφή μίσθωσης, και όχι για την συνήθη. Για παράδειγμα, η μίσθωση δύναται να καταγγελθεί εάν ο μισθωτής είναι υπερήμερος ως προς την καταβολή τριών (3) μισθωμάτων (221 ν. 4738/2020).
Στην περίπτωση παρόδου της 12ετίας (ή και νωρίτερα αυτής), και ενώ ο οφειλέτης έχει καταβάλλει το σύνολο των μισθωμάτων, δύναται να επαναγοράσει το ακίνητό του από τον φορέα αυτό, με την καταβολή τιμήματος, το οποίο θα προσαρμοστεί ευλόγως στον εκάστοτε οφειλέτη (άρ. 222 και 225 ν. 4738/2020).
Σε περίπτωση όπου ο οφειλέτης λαμβάνει στεγαστικό επίδομα, αυτό θα καταβάλλεται αμέσως στον φορέα επαναμίσθωσης, και έτσι παρέχεται η δυνατότητα προσαρμογής του μισθώματος βάσει αυτού (223 ν. 4738/2020).
–> Εν κατακλείδι, γίνεται αντιληπτό ότι οι τρόποι διάσωσης της κύριας κατοικίας ποικίλλουν, με αποτέλεσμα οι πιθανότητες αποτελεσματικότητας αυτών, να αυξάνονται. Για τον λόγο αυτό, οι οφειλέτες δέον να διεκδικούν τα νόμιμα δικαιώματά τους, και να μην υποχωρούν λόγω του φόβου προς τους ισχυρότερους οικονομικά δανειστές τους, καθότι τα περιθώρια λαθών εκ μέρους τους δεν εκμηδενίζονται σε καμία περίπτωση.
Στο σημείο αυτό, να επισημανθεί ότι κρίνεται από το γραφείο μας ορθότερη αρχικά η άμυνα μέσω της ανακοπής, καθότι με αυτήν ακυρώνονται οι πράξεις της εκτελέσεως, όπως για παράδειγμα ο πλειστηριασμός, και δευτερευόντως και ως ύστατη προσπάθεια η έκδοση της ως άνω βεβαίωσης, σε περίπτωση που δεν τελεσφορήσει η ανακοπή, ή ασκηθεί εκπρόθεσμα, λόγω και του σύντομου χρονικού διαστήματος των προθεσμιών.
📌 Το παρόν άρθρο συντάχθηκε με την επιστημονική επιμέλεια της ασκ. δικηγόρου, Μαρίας Μητρακοπούλου και της δικηγόρου παρ’ Αρείω Πάγω, Ειρήνης Χρ. Καψάλη.
📌 Για να αναλάβουμε και τη δική σας υπόθεση, καλέστε μας ☎️ στα τηλ. 2310-225738.